Breaking News
२६ जून २०२५ | द ग्लोबल टाइम्स प्रतिनिधी
भारत आणि जागतिक अंतराळ संशोधनासाठी एका ऐतिहासिक क्षणात, Axiom-4 (Ax-4) हे मिशन NASA च्या केनेडी स्पेस सेंटर, फ्लोरिडा येथून बुधवारी दुपारी १२:०१ वाजता (IST) यशस्वीरित्या अंतराळात झेपावले. या मोहिमेत सहभागी झालेल्या ग्रुप कॅप्टन शुभांशु शुक्ला यांनी ४० वर्षांनंतर अंतराळात पाऊल ठेवले असून, ते आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकावर (ISS) जाणारे पहिले भारतीय वैमानिक ठरले आहेत.
या मिशनमध्ये त्यांच्यासोबत आहेत — यूएसच्या अनुभवी अंतराळवीर पेगी व्हिटसन (मिशन कमांडर), पोलंडचे अभियंता स्लावोश उझनान्स्की, आणि हंगेरीचे शास्त्रज्ञ टिबोर कापू. हे चारही सदस्य SpaceX च्या Falcon-9 रॉकेट वरून अंतराळात गेले असून, त्यांचे ड्रॅगन C213 यान ISS वर २६ जून रोजी संध्याकाळी सुमारे ४:३० वाजता (IST) डॉकींग करणार आहे.
मिशनची माहिती
एकदा कक्षेत पोहोचल्यानंतर, ड्रॅगन यान विविध २४–२८ तासांदरम्यान अचूक हालचाली (maneuvers) करेल, जेणेकरून ते ISS च्या कक्षेत समांतर होईल. यान हळूहळू स्थानकाच्या दिशेने सरकते, वेगवेगळ्या पॉईंट्सवर थांबत चाचण्या घेत शेवटी Harmony मॉड्यूलला लेझर-आधारित सेन्सर्सद्वारे डॉकींग करेल.
डॉकींग ही दोन टप्प्यात होते — मऊ जुळवणी (soft capture) जिथे मॅग्नेट्स वापरले जातात, आणि नंतर कठीण जुळवणी (hard capture) जिथे यांत्रिक लॉक्स यान पूर्णतः सुरक्षित करतात. त्यानंतरच यानाचे दार उघडले जाते आणि अंतराळवीर ISS मध्ये प्रवेश करतात.
शुक्ला यांची भूमिका आणि भारताचे योगदान
भारतीय हवाई दलाचे कसलेले टेस्ट पायलट असलेले शुक्ला हे या मिशनमध्ये केवळ प्रवासी नाहीत, तर प्रमुख वैमानिक (Designated Pilot) आहेत. त्यांची जबाबदारी — उड्डाण यंत्रणांवर लक्ष ठेवणे, गरज पडल्यास मॅन्युअल डॉकींग करणे, आणि पूर्ण मोहिमेदरम्यान सुरक्षा सुनिश्चित करणे.
ही संधी भारताच्या ‘गगनयान’ मानवी अंतराळ मोहीमेसाठी महत्त्वाचा अनुभव मिळवून देणारी आहे.
Ax-4 चा हा चमू ISS वर सुमारे दोन आठवडे राहणार असून, ६० हून अधिक वैज्ञानिक प्रयोग करतील. त्यापैकी ७ प्रयोग भारतातून सादर झाले आहेत, जे यांचा समावेश करतात:
हे सर्व प्रयोग पृथ्वीवरील आरोग्य व विज्ञान सुधारण्यास मदत करतील आणि अंतराळातील जैविक व्यवहार अधिक समजून घेण्यास हातभार लावतील.
जागतिक सहकार्य, एकत्र मिशन
NASA आणि रशियाची Roscosmos संस्था यांनी एकत्रित तपासणीनंतर ड्रॅगन यानाच्या डॉकींगला हिरवा कंदील दिला. NASA संपूर्ण मिशनदरम्यान — डॉकींगपासून, प्रयोगांपर्यंत आणि पुनर्प्रवेश व लँडिंगपर्यंत एकत्रित ऑपरेशन्स हाताळणार आहे.
या ऐतिहासिक प्रवासाने भारताच्या अंतराळ क्षेत्रात नवीन युगाची सुरुवात केली आहे. राकेश शर्मा यांच्यानंतर आता शुक्ला ही भूमिका केवळ सांकेतिक नाही, तर खऱ्या अर्थाने कार्यकारी आणि वैज्ञानिक दृष्टिकोनातून महत्त्वाची आहे.
Ax-4 च्या पुढील टप्प्यांबाबत ‘द ग्लोबल टाइम्स’ वर ताज्या अपडेटसाठी जरूर वाचा!
रिपोर्टर
Our news reporter is a dedicated professional with a sharp eye for detail and accuracy. Specializing in breaking news and local affairs, they bring trusted updates daily with clarity and speed. With years of experience on the field, their reporting is both insightful and reliable. Known for ethical journalism, they ensure every story is verified before it reaches you.
Tejal Khanvilkar